از بررسی کاربردهای گوناگون واژة سرداب در لغت و عرف عامه مردم به خوبی معلوم می‌شود که این کلمه در کتاب‌های لغت و اصطلاح رایج در زبان اغلب مردم در طول تاریخ به یک معنی به کار می‌رود. توضیح آنکه سرداب و سردابه به خانه‌ای گفته می‌شود که آن را در زمان‌های سابق ـ به ویژه در مناطق گرمسیر ـ در آن موقع که هنوز وسایلی چون کولر، پنکه، یخچال و... ساخته نشده بود، در زمین می‌ساختند تا در ایام بسیار گرم تابستان از طریق سکونت در آنجا از گزند گرما در امان باشند و به وسیله قرار دادن اغذیه و اشربة فاسد شدنی در این مکان، از فاسد شدن آنها جلوگیری نمایند. مرحوم دهخدا دراین‌باره می‌نویسد:
سرداب خانه‌ای را گویند که در زمین سازند، خانه‌ای که در زیرزمین سازند تا در گرما به آن پناه برند و آب در آنجا نگاه دارند تا سرد بماند...(1)
چنانکه میدانیم غیبت امام مهدی(عج) به دو دوره تقسیم می‌شود:«غیبت صغرا» و «غیبت کبرا»، غیبت صغرا از سال 260 هجری تا سال 329 در حدود 69 سال به طول انجامید در این دوران ارتباط شیعیان با امام(عج) به طور کلی قطع نبود، بلکه آنان به گونهای با امام(عج) ارتباط داشتند؛ به این صورت که مردم میتوانستند توسط نواب خاص سؤالات فقهی، کلامی و ... و دیگر مشکلات خویش را با امام در میان گذارند و از طریق آنها پاسخ امام (عج) را دریافت نمایند.
نخستین فرد ایشان جناب ابوعمرو عثمان بن سعید عمرى است که از تاریخ ولادت و روز وفاتش اطلاعى در دست نیست .
این مرد بزرگ، ستاره درخشان علم و فضیلت و عقل و کیاست و بزرگوارى بود؛ ماهى بود که از سه خورشید هدایت کسب نور کرده و به عالیترین مرتبه دانش و بینش رسیده بود.
در یازده سالگى به شرف خدمتگزارى حضرت هادى علیه السّلام نایل شده بود و همچون خانه زادى در خدمت آن حضرت قرار داشت .
آیا کتابی وجود دارد که نام و نسبت و نیز شهری که 313 تن یار امام زمان ـ علیه السّلام ـ در آنجا هستند را گفته باشد نام کتاب و نویسنده را ذکر کنید و در این باره توضیح دهید؟
پاسخ :
به طور کلّی می توان یاران حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ را به دو گروه عام و خاصّ تقسیم کرد. یاوران عام آن حضرت عموم مردمی به شمار می آیند که در عصر ظهور به یاریش بر می خیزند و در اجرای فرمان های او تا پای جان می کوشند. از این رو یکی از تعالیم اسلامی این است مردم از خدای بزرگ بخواهند آنان را از یاوران امام زمان ـ علیه السّلام ـ به شمار آورد. از امام صادق ـ علیه السّلام ـ نقل است که می فرماید: هر کس چهل صبح گاه دعای عهد را به پیشگاه پروردگار متعال بخواند، از یاوران قائم ما خواهد بود و اگر پیش از ظهور او، بمیرد خداوند او را از قبرش (رای یاری حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ)بر می انگیزاند.(1)
امّا یاران خاصّ آن حضرت، افراد بسیار ممتازی به شمار می‌آیند که امام عصر ـ علیه السّلام ـ به کمک آنان تمام دنیا را از عدالت پر می کند. دربارة فضیلت این گروه، احادیث متنوّعی وجود دارد.
در منابعی هم به استناد برخی احادیث، مانند «خطبة البیان، امام علی ـ علیه السّلام ـ نام، نسب و محل زندگیشان نیز ذکر شده است.(2)
وقتی از دنیا می‌رود چه کسی بر بدن امام (عج) نماز می‌خواند؟
پاسخ :
مدت زمان حکومت امام زمان ـ علیه‌السلام ـ دقیقاً مشخص نمی‌باشد. روایت مربوط به این موضوع، مدت‌های متفاوتی برای حکومت حضرت ذکر نموده است؟ 7 سال،(1) 8، 9، 10سال،(2) 19سال،(3) 20 سال،(4) 40سال(5) و 309سال(6) (مقدار توقف اصحاب کهف در غار) ذکر شده است.
عدد 7 سال هم در منابع روائی اهل سنت بیشتر ذکر شده است(7) و هم در منابع شیعی بیشترین روایات را دارد منتهی در اکثر موارد هر سال آن را مساوی با 10 سال ذکر نموده است که می‌شود هفتاد سال (7=70).
مرحوم آیت‌الله بهجت درباره ظهور امام زمان(عج) بیان داشته است: پیش از ظهور، همه باید سایه ظلم و جور را احساس کنند. از این خونریزى هایى که پیش از ظهور حضرت حجّت(عج) واقع مى شود، معلوم مى شود که ظهور آن حضرت مانع از خونریزى است، چون همه طَوْعا یا کَرْها(خواسته و یا ناخواسته.) تابع آن حضرت می شوند.
بسیاری از بزرگان در توقیع و شرفیاب شدن خدمت امام زمان(عج) برخی نگرانی های آن حضرت را درمورد شیعیان درک کرده اند، که قسمت هایی از آنها را با هم مرور می کنیم.
در تشرّف مرحوم شیخ محمدطاهر نجفی، خادم مسجد کوفه، می فرمایند: «آیا ما شما را هر روز رعایت نمی کنیم؟ آیا اعمال شما بر ما عرضه نمی شود؟ چرا شیعیان برای فرج ما دعا نمی کنند؟»(1)
آقامیرزا محمدباقر اصفهانی می گوید که شبی در خواب گویا مولایم حضرت امام حسن مجتبی (علیه السلام) را دیدم که به من فرمودند: «روی منبرها به مردم بگویید که توبه کنید و برای فرج حضرت حجت(عج) دعا نمائید و بدانید این دعا مثل نماز میت واجب کفایی نیست بلکه مانند نمازهای یومیه بر تمام مکلفین واجب است.»(2)
امروز قصه سفر را از آغاز دوره کردم، از آغاز تا پایان فقط یک خط سرخ بود، به سرخى خون تو که در میان خاطراتم خطى داغ از خود به جا گذاشته است. اما توى این خط داغ، یک دنیا صحبت عاشقانه است که نمى توانم به زیبایى آن چه که هست تفسیر کنم که یک کهکشان آرزوهاى سپید در کالبد دارد. اگر تو شکافى در آن به وجود بیاورى یک آسمان شکوفه خواهى دید و بعد یک دریا احساس از آن تو خواهد بود؛ مثل یک گنج هفت کلید است که هر کلید نام تو و یاد توست.
"مصلح بزرگ جهان" دوازدهمین جانشین برحق پیامبر(صلی الله علیه و آله) است. عقیده شیعه بر این است که امام مهدی(عج) دوازدهمین جانشین پیامبر(صلی الله علیه و آله) و فرزند امام حسن عسکرى(علیه السلام)؛ نامش "محمّد" و کنیهاش "أبوالقاسم" و لقبش "مهدى" و "صاحب الزّمان" و "قائم" است.
"امام مهدی(عج) هم اکنون زنده است و چون تولّدش به سال 255 هجرى بوده هم اکنون بیش از هزار سال از عمر او مىگذرد.
امام مهدی(عج) در عین اینکه در حال حیات است، از نظرها پنهان است؛ یعنى، با اینکه از یک زندگى طبیعى برخوردار است، ولى به طور ناشناس در همین جهان زندگى دارد.
امّا بقیه فرق اسلامى - جز معدودى - عقیده دارند که او در آخر زمان متولّد مىشود، هر چند از دودمان پیامبر(صلی الله علیه و آله) است؛ بنابراین، عمرى با این غیبت طولانى براى او قائل نیستند؛ البتّه افراد کمى از اهل تسنّن نیز او را فرزند امام حسن عسکرى(علیه السلام) مىدانند.
ممکن است تصور شود چون دنیا دار امتحان است و شیطان یکی از تکمیل‌کنندگان صحنة امتحان به شمار می‌آید، اگر او کشته شود و از بین برود، دیگر دنیا نمی‌تواند محل امتحان باشد و تکلیف و گناه و ثواب، معنای خود را از دست می‌دهد.
برای این که چنین تصوری پیش نیاید، باید تصویری از زمان ظهور داشته باشیم. مرحوم سید بن طاووس در کتاب «سعد‌السعود» به نقل از کتاب «ادریس پیامبران» زمان ظهور را چنین به تصویر می‌کشد:
«آن روز، زمانی است که زمین از کفر و شر و گناه پاک می‌شود و خداوند برای آن عصر، بندگانی را انتخاب می‌کند که قلب‌های آنها را برای ایمان امتحان کرده و درونشان را با ورع، اخلاص، یقین، تقوا، خشوع، صدق، حلم، صبر، وقار، پرهیزگاری، بی‌رغبتی نسبت به دنیا و اشتیاق به آنچه در نزد خداوند است، آزمایش نموده است.» (1)
از این تعابیر و روایاتی شبیه به این روایت، معلوم می‌شود که دوران حضور حضرت، دورانی است که از لحاظ معنوی و اخلاقی بسیار درخشان خواهد بود.
